viernes, 27 de enero de 2006

APARCAMIENTOS RESERVADOS DISCAPACITADOS, en la Comarca





Aparcamientos reservados para personas con movilidad reducida en esta Comarca
Vamos intentar hacer una relación de las plazas de Aparcamiento Reservado para Minusválidos que hay en la Comarca.
Según vayamos conociendo su número y lugar de ubicación lo iremos poniendo aquí.
De momento esta es la primera información que pudimos obtener. Haremos los cambios necesarios según conozcamos las variaciones que se produzcan.

¡Enhorabuena! a todos los que se destacan por cumplir con esta demanda social. Y pedimos para los otros, un poco más de sensibilidad con el gran problema de facilitar aparcamiento a quien más lo necesita.

FENE

INFORMACION SOBRE RESERVA DE APARCAMENTOS DE MINUSVÁLIDOS E LUGARES NOS QUE SE ATOPAN UBICADOS.

Que en relación coa petición realizada a esta Policía Local na que se pide emitir informe sobre aparcamentos de minusválidos existentes neste Concello e lugares nos cales se atopan ubicados, e realizada inspección ocular destes a relación é a que de seguido se detalla:

PARROQUIA DE FENE
-Avenida do Concello ( 1 praza), ubicada fronte á Casa Consistorial.
-Avenida Naturais ( 1 praza), ubicada fronte ó inmoble nº 44.
-Avenida das Pías (1 praza), ubicada fronte ó inmoble nº 8.

PARROQUIA DE PERLÍO
-Rúa Hortela (1 praza), ubicada fronte ó Restaurante a Cepa.
-Avenida do Tarrío (1 praza), ubicada fronte ó Centro de Saúde
-Avenida do Tarrío (1 praza), ubicada no aparcamento do Supermercado “Eroski”
-Rúa Antonia Montero (2 prazas), ubicadas no aparcadoiro habilitado nas inmediacións do Apeadoiro do tren en Perlío.
-Rúa do Medio (1 praza), ubicada no aparcadoiro da Piscina Municipal.

PARROQUIA DE SAN VALENTÍN
-Avenida do Mar (1 praza), ubicada fronte ó innoble nº 10.
-Avenida do Mar (2 prazas), ubicadas no aparcadoiro do Supermercado “Mercadona”
-Avenida da Cooperación ( 1 praza), ubicada nos estacionamentos en batería fronte á Caixa Galicia.

PARROQUIA DE BARALLOBRE
-Polígono Vilar do Colo (2 prazas), ubicadas no aparcadoiro da Estación de Servicio.
-Estrada da Palma AC-133 (1 praza), ubicada fronte ó inmoble nº 107 no lugar do Piqueiro.

PARROQUIA DE MANIÑOS
-Estrada da Palma AC-133 (1 praza), ubicada fronte á sucursal “Caixa Galicia”

PARROQUIA DE MAGALOFES
-Aparcadoiro privado do Restaurante “Muíño do Vento” ( 2 prazas)
-Aparcadoiro privado do Restaurante”Mesón de Feal” (2 prazas)

PARROQUIA DE LIMODRE
-Aparcadoiro da praia de Río Sandeo (1 praza)


Fene, 11 de xaneiro de 2006.

O Xefe da Policía Local.




NARON


O Xefe da Policía Local, en relación coa súa solicitude, lle comunica que:

As prazas destinadas a estacionamento para minusválidos e a súa ubicación é a seguinte:

- Rúa Cataluña. 4 prazas.
- Rúa Ferrol 2 prazas.
- Rúa Lugo 2 prazas.
- Rúa 25 de Xullo 2 prazas.
- Estrada Castela 2 prazas.
- Praza do Concello (Xuvia) 1 praza.
- Rúa Río Castro 1 praza.
- Rúa Finca Federico 1 praza.

O que lle informo para o seu coñecemento e efectos oportunos.
Narón, 02 de Xaneiro de 2006.

O XEFE DA POLICÍA LOCAL



FERROL

SITUACION DE LAS RESERVAS DE APARCAMIENTO PARA PERSONAS DE MOBILIDAD REDUCIDA EN LA CIUDAD DE FERROL.

ZONA CENTRO DE LA CIUDAD:

01) Rúa Magdalena 204, esquina rúa Méndez Núñez y frente al Ateneo, una plaza.
02) Rúa Concepción Arenal, frente al Centro Cultural Torrente Ballester, una plaza.
03) Rúa Iglesia, manzana de Méndez Núñez a Coruña, frente al Mercado, una plaza.
04) Rúa Iglesia, esquina Concepción Arenal, frente a la Plaza de Galicia, una plaza.
05) Plaza del Callao, una plaza.
06) Rúa Lugo, esquina a Real, frente al edificio de Servicios Sociales, una plaza.
07) Rúa Rubalcava, esquina María, parte lateral del Palacio Municipal, dos plazas.
08) Rúa Pardiñas, proximidades del Palacio de Justicia, una plaza.
09) Rúa La Coruña, frente al Palacio de Justicia, una plaza.
10) Rúa María, esquina a Sánchez Barcaíztegui, proximidades del Centro Comercial Superior, una plaza.
11) Plaza de las Angustias, con el Cantón de Molins, frente a la rúa Carmen, dos plazas.

ZONA DE ESTEIRO:

01) Rúa Españoleto con la Plaza de Camilo José Cela, confluencia con Rochel y en las proximidades del edificio de la Xunta de Galicia, tres plazas.
02) Rúa San Amaro con Espoz y Mina, frente a la Comisaría de Policía, una plaza.
03) Rúa Soto, esquina a Velázquez, una plaza.
04) Rúa Eduardo Pondal nº 15-17, una plaza.
05) Rúa San Ramón, frente a la Escuela de Enfermería y Graduados Sociales de la Universidad, una plaza.
06) Rúa San Roque y Animas, frente al Polideportivo de Esteiro, tres plazas.
07) Rúa Colón, esquina Mendizábal, cinco plazas.
08) Rúa Naturalista López Seoane, frente a las oficinas de la Diputación Provincial, una plaza.

ZONA DEL ENSANCHE “A”:

01) Rúa Cataluña, manzana entre la Ctra. de Castilla y Cuntis, frente a urgencias del Centro de Salud, dos plazas.
02) Rúa Cuntis 32, tramo entre Cataluña y Miguel de Cervantes, una plaza.
03) Rúa Pintor Pérez Villamil, esquina a Pontevedra, una plaza.
04) Travesía del Inferniño, proximidades del Centro Cultural Carballo Calero, en el tramo comprendido entre Río Lerez y Fontaiña, una plaza.
05) Rúa Ministro Patiño, tramo de Alcalde Usero a Ourense y frente a un establecimiento de ortopedia, una plaza.

ZONA DE CARANZA:

01) Rúa Mondoñedo, frente al Tanatorio, una plaza.
02) Rúa Pardo Bazán, esquina Castelao y frente al Polideportivo, una plaza.
03) Rúa Lepanto, frente al bloque 33, dos plazas.
04) Rúa Pio V, una plaza.
05) Avenida de Castelao, frente al centro de drogodependencia de Asfedro, una plaza.
06) Viviendas de Bazán, próximo a la nueva Avenida de entrada a Caranza por Tejeras, tres plazas.


ZONA DE ULTRAMAR:

01) Rúa Sánchez Calviño, frente a la confluencia de la calle Paraguay, dos plazas.
02) Rúa Nicaragua, esquina a Ctra. de Castilla, dos plazas.
03) Rúa Barbeito, esquina a Ctra. de Castilla, dos plazas.

OTRAS ZONAS:

01) Ctra. del Puerto, frente a FIMO, tres plazas.
02) Campo de Fútbol de La Malata, tres plazas.
03) Rúa Los Navegantes con Ceso Emilio Ferreiro y Plaza de Canido, una plaza.

Ferrol, 20 de marzo de 2006
El Sargento de Señalización




PONTEDEUME
No Concello de Pontedeume na actualidade hai 10 prazas destinadas para aparcamento das persoas con minusvalidez. A sua situación e a seguinte:

- Avenida Ricardo Sánchez tres prazas:
. frente á farmacia
. diante da libería Ancora
. diante o Centro de Saude´
- Na Praza de Rosalía: diante a Cafeteria Tino`S
- Na Avenida Saavedra Meneses: nas aproximacións a parada de taxis.
- Na Avenida de A Coruña: diante do Centro Municipal de Maiores
- Na Rua Betanzos.
- Na Rua Couceiro Freixomil : diante da Biblioteca Municipal
- Na Avenida Doctor Villanueva: diante do Mesón TxT

Esperando que estos datos sexan os que precisan. Atentamente:
Fini Tenreiro. Traballadora Social

VALDOVIÑO

Según nos informan, no existe ninguna plaza de aparcamiento reservado para minusválidos. Incluso la entrada al Ayuntamiento tampoco está adaptada.

NEDA

Nos informan de que “lamentablemente este Ayuntamiento no dispone de ninguna plaza de estacionamiento reservada para minusválidos, si bien dispone de otros servicios, como un elevador en el Concello y un ascensor en la Casa de la Cultura, amén de aceras y algún paso en la vía pública acondicionado para tal”
CABANAS

Dos aparcamientos situados en, paseo de la playa y centro de salud (Porto)



MUGARDOS

1- Plaza enfrente al Concello. Tiene señalización horizontal y vertical
1- Plaza en Contramaestre Casado (Centro Cívico y Correos) para uso de los dos servicios.Tiene solo señalización horizontal.
2- Plazas en Casas Baratas
1ª- Situada enfrente a la Casa de la Cultura
2ª- Situada para acceso al parque de los Carneros. Ambas con señalización horizontal y vertical.
3- Plazas en el Puerto
1ª- Delante del Club de Mar
2ª- Estacionamiento de la Avd del Mar frente Bar "A Rampa"
3ª-Estacionamiento en el parque de la Constitución. Todas ellas con señalización vertical y horizontal.
1- Plaza en Centro médico. Solo tiene señalización horizontal
1- Plaza en Colegio CuatroCaminos. Señalización horizontal y vertical.

O SEIXO
1 plaza
que está ubicada enfrente la Sociedad "Amigos da Paisaxe Galega", para disfrute del Casino y del Centro médico que esta allí.

ARES

Hay tres aparcamientos señalizados para minusválidos: en la rotonda de confluencia de la rúa Porta do Sol con la Avenida Saavedra Meneses, en la esquina de Caixa Galicia.

También existe uno señalizado en la plaza Porta do Sol, en la entrada del establecimiento FROIZ, pero “ normalmente está ocupada siempre de forma irregular”

Romayo de Chanteiro

jueves, 26 de enero de 2006

Este hombre siempre asusta. Ahora pide lo del PP. (Leer su carta)


Cuando el guardia civil Antonio Tejero Molina decidió asaltar el Congreso de los Diputados el 23 de Febrero de 1981 provocó en la mayoría de los ciudadanos una inmensa conmoción.
Una noche en la que, en una sala del Congreso, separados del resto de los Diputados, estuvieron juntos Adolfo Suárez, Manuel Fraga, Santiago Carrillo y Felipe González. Que a estas alturas nadie haya escrito una obra teatral o una novela sobre ese peculiar "encierro" me parece de juzgado de guardia.
Porque imagínense lo que podría dar de sí una obra que nos contara las conversaciones, las inquietudes, las debilidades compartidas, de los cuatro líderes políticos de ese momento, por encima de sus diferencias.

viernes, 20 de enero de 2006

Menuda Festa do Ano Vello, tomando CAVA

¡España se hunde!
Estás equivocado.
Eres tú, que caes.
Menuda tallada, compañeiros

miércoles, 18 de enero de 2006

En Ares se incumple la Ley de Accesibilidad - Diario de Ferrol



Transcripcion do documento:

Nestas dependencias estase a tramitar a denuncia formulada por Un vecino afectado, contra distintos establecimientos públicos e privados do Concello de Ares, polo presunto incumprimento da normativa de accesibilidade (Lei 8/1997, de 20 de agosto, de accesibilidade e supresión de barreiras na Comunidade Autónoma e Decreto 35/2000, de 28 de xaneiro, de desenvolvemento e execución).

A Comisión Técnica de Accesibilidade é o órgano administrativo competente para a tramitación dos expedientes sancionadores derivados da Lei 8/1997, sinalando a tal efecto o seu artigo 40.1 que son funcions da Comisión "a incoación, tramitación e proposta de resolución á autoridade competente dos expedientes sancionadores na materia".

Tendo en conta o informe remitio a esta Comisión Técnica de Accesibilidade polo Concelo, de data 24 de xaneiro de 2005, asinado polo cabo-xefe da Policia Local do Concello de Ares, no que sinala que os establecementos Mesóa "A Ría", Cafetería "Saraiba", cafetería "Rías Altas" e "Hostal Vila de Ares" carecen de licencia municipal e tendo constatado por esta Comisión que nos devandito establecementos se incumpre a normativa de accesibilidade, ínstase a ese Concello a que adopte as medidas de disciplina urbanística que lle competen.

Santiago de Compostela, 12 de abril de 2005




Pues sí, aquí al igual que en otros muchos lugares no se cumple la normativa en vigor sobre la supresión de Barreras Arquitéctonicas.
Son varios los locales y establecimientos públicos que no se ajustan a las normativas en vigor.

En abril del pasado año 2005, cuando todavía la Xunta la regían los populares, la Consellería de Familia instó al Ayuntamiento para que hiciera cumplir la legalidad, dando un plazo de tres meses para que fuera cumplida la Ley 8/1997 de 20 de Agosto de la Comunidad Autónoma. Con la advertencia que de no hacerlo así, se les podría incoar un procedimientos sancionador de acuerdo con lo dispuesto en el título V de la referida Ley

El Ayuntamiento hizo caso omiso a este requerimiento de que adoptasen las medidas de disciplina urbanística que le competen.
Ni caso, los establecimientos siguen igual.
Claro está no tienen licencia de apertura, no se les dá de momento, tal vez alguna provisional.... Esto se hace así para salvarse de prevaricación.

Se ponen de acuerdo y dejan pasar el tiempo ...... , hasta que prescribe la ilegalidad.
Las saben todas, están bien asesorados, con expertos que encima pagan los contriibuyentes, para enseñar a burlar la Ley.
Las leyes solo las cumplen los indefensos y los tontos. (También parece ahora que los fumadores)
Los espabilados tienen medios para no cumplirlas y saltarlas, sin más.

Da pena que siga siendo así. Que estemos en manos de gentes de tres al cuarto, que prometen en tiempos de votaciones y llevan a votar en sus coches a deficientes y disminuídos y luego les engañan al no cumplir siquiera las Leyes existentes para ellos.

La Voz de Galicia Familia exige al Concello que haga cumplir las normas de accesibilidad en varios edificios

domingo, 15 de enero de 2006

FUXIDOS A FRANCIA NO VAPOR " RAMON " DESDE ARES



GRUPO DOS FUXIDOS A FRANCIA NO VAPOR " RAMON " DESDE ARES, O PRODUCIRSE O TRUNFO DO ALZAMENTO MILITAR DE FRANCO

En mi niñez, escuchaba hablar a "los mayores" de "los escapados",(fuxidos) que andaban escondidos por el monte y otros refugios, incluso en casas de vecinos, que eran objeto de vigilancia por ciertas fuerzas locales de los triunfadores y falangistas, que hacían rondas de observación, tratando de localizarlos. Pero hay que decir tambien, que algunas veces hacían la "vista gorda" para no delatarlos. Por que al fín y cabo eran vecinos,o de lugares cercanos, conocidos y buena gente ..... (Incluso mucho mejor que esos vigilantes, vividores, golfos y aprovechados que se apuntaban al grupo triunfante).

Según referencias escuchadas en mi adolescencia, este grupo huido a Francia, o parte de él, había estado refugiado en Chanteiro en casa de Manola do Monte (pariente de Benito Feijoo, alcalde de Ares, en aquella época y que también logró huir a Francia), persona que prestó apoyo inestimable a los demócratas, perseguidos por las violentas hordas que se alzaron, por la fuerza contra la República y trajeron la horrenda Dictadura del General Franco. Otra mucha gente de la zona tuvo el alto honor de ayudar a los perseguidos por la barbarie triunfante. De ellos se oía hablar en la época represiva como de los "escapados".

Este era el grupo de 27 militantes antifascistas gallegos huidos en el vapor "Ramón" del puerto pesquero de Ares (A Coruña) en la madrugada del 20 al 21 de julio de 1939. Para realizar su proeza hubieron de presentarse varios de ellos disfrazados de Guardias Civiles, para asaltar e incautarse del barco en Ares. A su llegada a Francia fueron conducidos, el 25 de julio de 1939 al campo de Barcares. Sus nombres y los escasos datos de que tenemos constancia,

son los siguientes:

Luis Abella Beade. Anarquista. Vivió en París.
Manuel Barreiro Montero.
Cipriano Casteleiro Feal. Trabajó en Francia como leñador durante la guerra.Estuvo exiliado en Uruguay.
Juan Castro Villar. De Chanteiro - Cervás .Entregado en 1945, después de trabajar en una fábrica de hierro en Metz, en un pantano y también estuvo de escolta de Galán, coronel del ejército republicano y responsable de los refugiados en Marsella.
Benito Feijoo Seguín. Socialista. De Chanteiro. Había sido alcalde de Ares (A Coruña) . Vivió y falleció en Francia, creo que cerca de Bayona.Manuel Fernández García "Olmedo". Según mis datos murió en el campo de concentración de Gusen.
Juan Fraga Rey "Carrantulas".
José Fuentes Justo "Pitón" (Era de Mugardos, regresó a pié desde Francia, anduvo escondido y fué asesinado por la Guardia Civil).
Manuel Fuentes Justo "Pitón" (hermano del anterior, que también regresó a pié desde Francia y estuvo escondido en la casa de Manola do Monte en Chanteiro, casándose más tarde con una sobrina de ésta, llamada Pepita Rodeiro y vivieron en Chanteiro. Más tarde tendría el llamado Bar Quitapenas (Casa Fuentes) en Chanteiro.Manuel Gómez Varela "Fiera Brava". Extraditado por Figueras en 1941.
Moisés Lago Lorenzo. Anarquista. Pasó al Partido Comunista en el exilio, viviendo en Fumel (Francia) hasta su muerte. Participó en actividades guerrilleras y seguramente en la invasión por el Valle de Arán.
Marcelino Lara Viñas "Chaparrada".
Juan Leal Tenreiro
. Terminó viviendo en Tandil (Argentina).
Rogelio Leal López. Anarquista. Trabajó de leñador y en 1947 volvió a Galicia en trabajos de reorganización de la Federación Anarquista Ibérica. Detenido en 1948.
Antonio Leira Fernández "Chucho da vella" .
Miguel Leira Fernández "Chucho da vella" (Pudieran ser los Truman de Ares).
José Montero Fernández .
Jesús Morgado Feal
.
Basilio Pérez Mayobre. Socialista (Pudiera ser de Cervás) .
Manuel Raposo Peña. Trabajó de leñador con Rogelio Leal y Cipriano Casteleiro.
José Rebón Martínez. Socialista. Trabajó en una fábrica de aviones en Toulouse. (Era de Cervás. Se le conocía como Gelfo. Tenía un hermano militar de Franco y otro Guardia Civil. Acabó exilado en México. Un nieto contactó conmigo por e-mail desde México, por lo del apellido Rebón que compartiamos ámbos. Me dicen que estuvo en Cervás varias veces en época reciente) .
Juan Rincón Téllez. De Madrid, había sido guardia civil en España. Condenado a muerte se fuga con el Alcalde de Ferrol, Antonio Santamaría López, la noche antes de la ejecución.
Juan José Rodríguez Díaz.
Antonio Saavedra Montero
. Socialista. Como Juan Castro Vilar, trabajó en Metz, y después estuvo en Marsella.
Antonio Santamaría López. Socialista. Había sido alcalde de Ferrol (A Coruña) hasta la guerra civil. Condenado a muerte, escapó con Juan Rincón Téllez. El Partido Socialista lo llevó a México, donde tenía un hijo.
José Sequeiro Ares "Meiro" .
Domingo Serantes Sequeiro
. Socialista. Extraditado de Alemania en 1945.
________________________________________________________
Tripulantes do bou "Ramón"
- José Antonio Sequeiro Fernández. Patrón.
- Gabriel González Porto. Mariñeiro.
- Jose María Rodríguez Planas. Mariñeiro.
- Jose María Martínez Martiño. Mariñeiro.
- José Benito Brage Castell. Mariñeiro.
- Juan Antonio Fernández López. Mariñeiro.
- Ramón Rey García "Garrafón". Mariñeiro.
- Juan Sánchez Fernández "Cagallón d'ouro". Mariñeiro.
- Francisco Romualdo Martiño. Mariñeiro.
- José Ramón Sánchez Amado. Maquinista.
====================================================
Evasión do bou "Ramón" de Ares, por Eliseo Fernández

Foi á noitiña do 20 de xulio de 1939, tres anos despois de que o levantamento militar de 1936 rematara coa legalidade republicana na comarca. Xa había tempo que varios militantes obreiros de Ferrol, Narón, Ares e Mugardos agardaban por unha oportunidade para fuxir da queima. Para eles a situación era desesperada, pois levaban xa moito tempo agachados en casas de amigos ou familiares e os pelotóns de fusilamento ainda seguían traballando. Os refuxios improvisados nos faiados das casas, nas cuadras dos animais ou excavados no chan das habitacións foron unha boa solución por un tempo, pero pasar toda a vida neles era unha tortura casi peor que a morte.
Foi por eso que varios fuxidos comezaron a comunicarse entre eles para ver de intentar a saída por mar. A oportunidade de facelo chegou da man dos irmaos Miguel e Antonio Leira Fernández, os "Chuchos da Vella", militantes socialistas que dende 1936 estaban agachados nunha casa do seu Ares natal. Un deles, Miguel, estableceu contacto cun vello amigo seu, tripulante do bou "Ramón", que saía a faenar dende o porto de Ares e, a partir dalí, comezaron a moverse os fíos para artellar a saída do maior número posible de militantes de esquerda da comarca.
Como de debaixo das pedras foron saíndo homes que agardaban unha oportunidade para fuxir. Por medio de familiares contáctouse con algúns deles agachados en Cervás: Juan Castro Vilar, Benito Feijoo Seguín (que fora alcalde socialista de Ares no período republicán), Gelfo Rebón e Antonio Saavedra Montero, tamén socialistas. Tamén se avisou a cenetistas como Luis Abella Beade, Moisés Lago Lorenzo, de Ferrol, Rogelio Leal, de Piñeiros, ao socialista de Santa Mariña Domingo Serantes Sequeiro, e mesmo ao ex-alcalde socialista de Ferrol Antonio Santamaría López; Santamaría estivera agachado en casas de compañeiros seus dende que escapara do cuartel de Sánchez Aguilera, onde agardaba se cumprise a pena de morte á que estaba condenado.
Sen que as autoridades tiveran nin a máis mínima sospeita, os "escapados" foron concentrándose en Ares; os de Ferrol e Narón chegaran na noite anterior e durmiran nalgunhas casas da vila, mentres que outro grupo pasou a noite nas covas de Santa Mariña; a final, vintesete homes se xuntaran para xogarse o todo polo todo. Media ducia deles levaban improvisados uniformes da garda civil, escopetas de madeira, e algunha pistola auténtica. Cando a tripulación do "Ramón" estaba arranchando o barco para a saída, os "gardas" os abordaron pretextando que trataban de evitar unha fuxida; despois de encerrar aos tripulantes no rancho, foron chegando o resto dos asaltantes e, tras agardar á hora acostumada de saída, partiron do porto de Ares á unha da madrugada.
Dous días e medio despois de sair de Ares, o "Ramón" chegou ao porto francés de La Pallice, remolcado polo barco frances "Le Coubre", que o rescatara cando estaba á deriva, despois de esgotar o carbón e de queimar boa parte da cuberta no intento de manter a presión da caldeira. Cando os nosos protagonistas chegaron a Francia pensaban atopar a liberdade, sen embargo, foron conducidos ao campo de concentración de Argelés, un dos campos onde as autoridades francesas mantiñan a boa parte dos españois refuxiados ao remate da guerra civil.
A sorte daqueles arriscados viaxeiros foi ben diversa: Manuel Fernández García "Olmedo", de Mugardos, morreu no campo de concentración de Mauthausen; Gelfo Rebón foi dar a México, Santamaría a Estados Unidos, Juan Leal á Argentina, e Cipriano Casteleiro ao Uruguay; algúns foron extraditados a España e pasaron longas tempadas nas cárceres, como Domingo Serantes Sequeiro; outros, por fin, voltaron a tratar de organizar a resistencia clandestina na Galiza, como Manuel Gómez Varela "Fiera Brava", que morreu cando actuaba na guerrilla, ou Rogelio Leal López, que pasou varios anos na cadea de San Miguel de Los Reyes por tratar de reartellar a CNT na comarca. Algúns, por fin, remataron vivindo en Francia unha vez que rematou a II Guerra Mundial. Sen ter cometido ningún delito, todos aqueles fuxidos sufriron o desterro da súa terra e das súas familias.

jueves, 12 de enero de 2006

APUNTES PARA UN VOCABULARIO FERROLTERRANO


Recopilación realizada por: Romayo de Chanteiro

ALCUME: mote, o apodo.
APARRULADO: que tiene aire inexpresivo.
A ROLOS: rolando.
ARRE-BICHO: exclamacion de asombro.
AUÑAR: apurar, apresurar,correr.

PERSONAJES POPULARES
------------------------------
ABRODES:celebre futbolista
AGAPITO: acomadador del antiguo teatro Rena.
ARTURITO: monaguillo que fue de la iglesia de San Francisco
ANTON FEDERICO: vago afamado

Una palabra ferrolana que es de bastante uso desde hace mucho tiempo es "conacho" y creemos que incluso hay un libro sobre el tema.

BARDALLAS: alborotador, irreflexivo.
BARRON: poste de madera.
BOCHO: gordo, gordinflon.
BOLICHE: botella de gaseosa
BURRO, PINTAR UN: señalar a uno con tiza, costumbre carnavalesca.
BALSEIRO: maquinista del antiguo Rena.
BANDERITA: guardia municipal
BIRIBI: famoso aficionado a la pesca.

Esmagar, ( hacer puré la patata en plato)
Pan reseso,(al pan duro)
Pocholo, (un tio bueno)


Cachifo.-Chiquillo travieso.
Cachumbada.-Tirarse al agua de cabeza.
Cagallón.-Excremento;bajo;tajada, borrachera
Calada.-En el agua,empujar a uno hacia abajo.
Adelita.-Pobre mendicante.
Agacha.-Pandar:quedar.
¡Arriba facu!.-Exclamación del juego de las lombas.
¡Arre corcho!.-Exclamación.
Abelardo.-Famoso nadador.
Auñar.-Correr mucho.
Apalillar.-Ganar puestos o distancias con trampas.

CALADA- empujar el agua a otro hacia abajo.
CAGARRON-carcel, o calabozo.
CAROZO-corazon de manzana, o pera.
CATIVO-A-niño-a, de mala calidad.
CATIVA-novia.
CERILLITA- presumido, presuntuoso, fatuo.
CIPOTE-estupido.
COLICHA, tener buena-ser pillo.
COLO-regazo , en brazos
CARALLADA-ir de juerga, de comida, o bebida.
CONACHA-vulva.
CONACHO-necio.
COÑERO-gracioso,ocurrente.
CORRAPAS-atontado
CORNECHO-corteza de pan o punta.
CORROSCO-pedazo de pan por la corteza.
CROYO,piedra pequeña, guijarro, y tambien unos caramelos que en mis tiempos se vendian en una tienda que habia el la calle Magdalena, asi como; unas galletas que se llamavan Duras.


PERSONAJES
----------------
CACAHUETE-tendero de la calle magdalena, novio de Avellana rubia platino.
CADACAS-renombredo zapatero.
CALZONCILLOS-comerciante celebre de la calle de la Iglesia.
CARBALLO -mangante popular.
CARUNCHO-zapatero poeta.
CARPANTA -futbolista de la epoca.
CARRACEDO-guardia popular.
CATUTA LA-dueña de una tienda de antiguedades.
CAYETANO-invertido.
CEPILLO-estudiante famoso.
COLAN-igual qu el anterior.
CARRANCHOLAS-invertido
CUCO -el albañil popular
COCULLO- personaje famoso novio de Lolita de los gatos.


BARDALLAS.-descuidado,mal vestido.
BUZO.-Mono e trabajo.
BOLAS.-Canicas.
CARRACHO.-De mala calidad.
CRISMAR.-Dejar molido a palos.¡Partir la crisma!.
CHILAR.-Delatar.
CHILETA.-Delator.
CANOCO.-Capón.
COPAR LA BANCA.-Robar por sorpresa las bolas en el juego.

¿Conoces esta canción cuya letra dice?:
Somos da calle do Sol
pequeniños como ratos
o que se meta con nos
levará un par de sopapos

Somos de familia bien
y con un gran porvenir
hemos venido en el tren
a veranerar aquí.

(la música es la de la canción... la Mari Carmen no sabe coser...la Mari Carmen no sabe bordar....Mari Carmen Mari carmen quien te ha visto y quien te ve......unos te querian mucho....otros no te pueden ver)

CHAMBA-suerte
CHAMBON-persona de suerte, o que vende objetos usados
CHASCO DE- de broma.
CHEPA-joroba.
CHEPUDU-jorobado, hombre de suerte.
CHICO-moneda de cinco centimos de peseta.
CHILAN-chivatear.
CHILATA-delatar.
CHINCHAR-hacer sonar monedas.
CHIRINGA-jeringa.
CHIRINGAR-jeringar.
CHIRONA-carcel, calabozo
CHORMICA-lloron
CHOYO-lugar de trabajo.

PERSONAJES
--------------
CHIMICAS-monaguillo de san Julian.
CHIQUILINA-aguadora renombrada
CHINITO-retrasado popular
CHINTO-retrasado popular.
CHIQUILITAS-vendedor, popular de relojes.
CHONACAS-catedratico del instituto, famoso por su prolongado noviazgo.
Condongo: Condón, preservativo.
Fingidor / fingi: "niño bien", "pijo"

DIVINA-conocida limpiabotas.
DIVINA-taconata- vagabunda
DIEGO CABEZON-personaje ferrolano de la calle San Nicolas.
EMPANADA-TENERLA-estar atontado.
ENGUADAR-convencer con rodeos.
ENGUADO-artimaña verbal para convencer.
ENGUADON-que tiene verborrea, convicente.
ESBARRDALLAR-decir tonterias, hacer el bardallas.
ESCACHAR-rasgar.
ESCALFAR-estafar.
ESCALFON-estafador.
ESCARRANCHAR-colocarse en postura incorrecta.
ESGALLAR-refiriendose exclusivamente a las plumas de escribir, estropear por abertura de la puntas.
ESMAGAR-aplastar.
ESMENDRELLAR-estropear.
ESCONICHAR-dejar a uno sin blanca.
ESPETAR-clavar por presion.
EXCUSAR-enfadarse con un amigo.

ESCARDILLA AMPARO-dueña de un prostibulo de la antigua calle San Pedro.

FENDECHA-herida profunda.
FONDEAR-(refiriendose solo a pelota), poner de alcance por altura.
FREIXO-filloa.

PERSONAJES:
FABIAN-mendigo popular que tocaba la flauta.
FANACAS-guadia municipal.
FANECA-barbero renombrado.
FARRAPO-guardia municipal.
FERREIRA-Pepe el crupier del Casino
FILISCA-compañero de la epoca.
FOLLA DE LATA-popular hojalatero. cantor en coros.
GRELO-chica poco agraciada.
GUICHE-herida en la cabeza.
GORILA-acomodador, del desaparecido cine Callao.
GERULE-exclamacion de asombro.

GERULAS-famosas criadas de servicio.
GRANDAL-personaje forzudo de Serantes.
HACER LA MICA-faltar a clase voluntariamente.
HARITO-`popular jefe de banda del barrio
JIMARO-despreciable
JUEGO DE LOMBAS-especie de salto al potro.
Carracha: ladilla.
Larpeiro, comellán: el que come mucho.
Langrán: Tío muy grande.
Perrallán: "cabroncete"
Pinachas: despistado.
Héliz: hélice.

A todo filispín: (del inglés "full speed") a toda velocidad.
Cona: sin comentarios, vulva.

Cara de cona: alguien me dijo hace tiempo que venía de "cara de corner" (esquina), la cara que se te queda cuando llevas mucho tiempo esperando en una esquina...
Bolinches: canicas.
Bolón: las canicas grandes
LAMA-lodo. barro.
LAMPANTIN-picaro
LARCHAN-bullanguero, hablador.
LAYAR-escocer.
LONA-borrachera.
LORCHA-zapatilla usada.
LEGIONARIO EL-recadero de las prostitutas en la calle San Pedro.
--------------------------------------------
LABRADA-acomodador de Rena de general.
LARRAYA-invertido.
LISARDO-popular mendigo.
LOMBAS-juego infantil.
---------------------------------------------
MACACA-masturbacion.
MAL-POCADO-exclamacion de lastima.
MAMALON-estupido.
MANDILON-cubre polvo
MANGALLON-alto desgarbado.
MASCADA-lo devuelto por mareo, borrachera.
MAZAROCO-torpe, bruto.
MINCHA-bigaro, vulva.
MOTA-moneda de diez centimos de peseta.
MANTECA-famoso castañero y heladero.
LAS MACETAS-tienda de la calle Maria con la de los Muerto famosa por sus potes de vino.
MICA-faltar a clase.
------------------------------------------
MACHINA LA-pescadora celebre.
MATURANA-conserje del instituto.
MERA MANOLITO-atontado famoso.
MINGOS-excentrico limpia-botas

NACHO-chato,fulano.
NICHO-escondite.
--------------------------
NACHAS, LAS-conocidas estanqueras de la calle de la Iglesia
NARANGUITAS-concido guardia municipal.
---------------------------
OYO PODRE-bizco.
ONOTRO-empujon de varios a uno en una posicion sentada.
PAILAN-aldeano.
PAILOCO, PAILAROCO. aldeano cerrado.
PANCHADA-golpe dado con la barriga, o en la barriga, comer mucho.
PAMPEAR-perder el tiempo.
PANIZA-timido atontado.
PARDILLO-atontado, no espabilado.
PARGUELAS-afeminado.
PARRULO-pato incauto.
PAVERO-gracioso.
PELACHO-persona con el pelo cortado al cero.
PELOURO-piedra guijarro grande, zoquete. caramelo duro,que se vendia en una tienda de la calle Magdalena.
PERRACHA-vulva.PERRENCHA-lloriqueo.
PERRERA.flequillo de pelo en la cabeza.
PETO-hucha.
PICHANCO-pescado pequeño de escasa calidad.
PINCHE-compinche, amigote.
PIOCHA-siesta.
POLVO ECHAR EL-bajar la basura.
PIRIQUI-negacion refrendado con el dedo en la garganta.
PODRE-podrido.------------------------------
PACO DON.-profesor de matematicas de la academia Masdias.
PACA LA PEIXA-pescadora borracha.
PACHICHA-celebre estudiante.
PAJARITA LA-plachadora popular.
PANTIN-famoso vagabundo
PATRON JUANITO-ordenanza de la cocina economica.
PELOUREIRO EL-guardia municipal.
PERRUCAS-vendedor de loterias.
PETRA LA CAGALLA-pordiosera celebre.
PROSPER-gracioso famoso.
PAÑALES-compañero estudiante.

Todavía recuerdo a mi abuela diciéndome: ¡No espeniques! cuando picoteaba las uvas y no arrancaba un racimo. Creo que no he visto esa palabra en vuestro diccionario así que ahí tenéis un verbo nuevo: espenicar.

Caco: Mangante, Ladrón

Keike (o queique, no sé cómo escribirlo): bizcochoSupongo que vendrá del inglés: cake

En cuanto a Chonacas el profesor. Mi padre siempre me cantaba una estrofa de "la cucaracha" que decia lo siguiente:
Los bigotes de Chonacas
Tienen dos departamentos
Uno para los tomates
y otro para los pimientos .

La cucaracha , La cucaracha
ya no puede caminar......

Los de la calle del sol, que no eran demasiado altos , cantaban una siguiente para darse animos:
Somos da calle do sol
pequeniños como ratos
os que se metan con nos
levaran unhos sopapos
Pompis es culo , trasero

Nacho sachapelouros

RABUDU aldeano-campesino muy bruto.
RANDA-ladron.
RACU Maruja-popular mandadera.
RUCLA-la mujer conocida
SOMANTA-paliza.
SUIÑA-persona astuta, con apariencia ingenua
LA SECA Blanca-famosa frutera, y cigarrera de las Angustias.
SALOMON-conocido encuadernador.
SERRANILLO-afamado vagabundo-


Chorra:Suerte
Chorrada:Tontería
Darse el Pote:darse importancia
Chusca.Tuerta
Escorroñar:Estropear
Chupito.Sorbito
Escachufados:Roto
Cheirar.Oler mal
Escornar:Esforzarse
Chope:Enchufe
Esmorgada.Tapeo de pescado
Escanaveirar:Encoger

Escavichar:Sustraer con malas artes
Empatacado:Ojo a la virulé
Fabian:Tocador de clarinete y asiduo asistente a entierros
Lercho:Espabilado,listillo
Lapote:Golpe,torta
Lefre:Poco educado(A los aprendices de Bazán les llamaban Lefres)

Meiga:Gallo (Pescado)
Marmota:Muchacha de servicio.
Metralla:Trapallada,material de desecho.
Mateo:la máquina de mateo.
Mangar:Robar.

¡Ah!Yo también iba en la lancha de Mugardos con mi pandilla y nos metíamos debajo del puente en la cabina de proa en un rincón que había bajando la escalera a la izquierda.El Cobrador asomaba la cabeza y no veía a nadie,pero decía ¿Quen anda ahí? y Nosotros respondíamos "Xente menuda". Así él no bajaba y nosotros viajábamos gratis.

Hoy me despido con una canción de mis tiempos con la música de la Cucaracha,la cucaracha,ya no puede caminar.... ¿A ver si te gusta? Un poco bardallas si es pero.......
"Las muchachas de Canido
pequeñas y regordetas
y si les pagas el cine
te dejan tocar las tetas"

¿Quien no se acuerda de AHIVAFACU? Picos,Porros o Tainas.¿Alguien sabe el por qué de estos nombres,sobre todo el de tainas?

Efectivamente yo me recuerdo del juego de AHIVAFACU, que jugamos de chaval, normalmenet lo jugabamos en equipos de tres o cuatrochavales, que cuando mi equipo (PANDAVA) procuravamos tener un chivato entre los chavales que estaban mirando asi que nada mas pandavamos una vez, pues nos hacia señas con los dedos con mucho disimulo, ya me diras lo que son la Tainas pues yo tampoco lo se, por lo que veo tu tambien eres metidito en años pues este juego lo dejamos de jugar aproximadamente en el año 40,

Porras. No porros, picos, o tainas, lo de porras podia se por la porra que usaba el Municipal Naranguitas. lo de picos por que ponias los dos dedos, indeces en forma de pico pero lo de tainas, nada de nada,haber si hay alguien que lo aclare.

Voy a dar mi teoría al respecto, o al menos lo que significaba cuando yo jugaba a "ahivafacu".

El primero en subirse encima de los que pandaban (cuando ya se había encaramado todo el equipo) enseñaba la mano al que estaba sentado en el banco: si la mano estaba abierta significaba "tainas", por el contrario si estaba cerrada (o formando los cuernos o todo lo que no fuera estar abierta) significaba "picos", luego preguntaba a los de abajo "¿picos o tainas?".

El que estaba debajo (es decir el portavoz de los que pandaban) optaba al azar entre picos o tainas: si acertaba pasaban a pandar los de arriba y si fallaba los de abajo pandaban otra ronda más. El del banco era el garante de que no se hicieran trampas.

Por otra parte, creo que se está olvidando una palabra exclusiva de Ferrol: OPA que sirve desde para saludar hasta para animar, hasta para...

Un ferrolano nunca bota gasolina "fai gasolina" non sei se será un termo naval, pois nos barcos "fan consumo"Un ferrolano na sua casa ten unha cama "rebatible" no sitio de abatible.Tamén cando está sin cartos está "a ruchi" Que non sei si ten algo que ver con a banca Rockchill (non sei si escribe así)

Pinchiño:Adjetivo cariñoso
Parranda:Juerga
Potra:Tener mucha suerte
Parranderos:Chistosos
Pinacha:Tonto
Palmar:Morir
Palmar a clase:Hacer la mica,hacer novillos
Perro:Adjetivo empleado como Grande

¿Sabeis la mejor definición que me dijeron de los nachos de Ferrol?"Los de Ferrol con una Fanta de Naranja os pasais toda la noche cantando".

Pampo,estar:Quedarse asombrado.
Papón:Atontado,pasmado.
Pirola:Pene.
Pachara:vendedor de periodicos.
Pendoneos:Andar de ligue.
Pendona:Ligona,mujer de mala fama.
Panda:Pandilla.
Pandar:Quedar;en los juegos el que pierde.
Peón:Trompo.
Pincho carneiro:Voltereta.
Polvora:Muy habilidoso.
Punteirolo:Punterazo a un balón.
Reseso:No fresco.
Rascado,estar:Estar bebido.
Sorcho:Soldado.
Suerte de Pirolas:Tener mucha suerte.

Una palabra que recuerdo que es bastante propia de Ferrol y no se usa en otros sitios es OPA. Cuando quieres decir choca esos cinco, o que pasa. ¡Opa tio!

Yo me encontre en Coruña y me paso algo asi:
Yo dije:¡Opa tio!
Respuesta: ¿Opa..? ¡que!

Trapalleiro:descuidado,mal vestido.
Tacatá:Andador.
Tangai:Confuso,tumulto.¡Menudo tangai se armo en la Parrocheira!
Virulé:¡Ojo a la virulé! (Ojo morado de un golpe)
Zoar:A toda velocidad.En gallego es silbar el viento.

"Bueno,chavales voy sacar la entrada de general para el Callao y una vez empezada la película decir "Gorila,aquí se cagaron".... "Y a mi que coño me importa" contestaba el acomodador,que era un langran .... "pero fue en tu madre,mamón" contestaba alguno del público.

PINCHOCARNEIRO-dar una vuelta poniendo la cabeza en el suelo.
CHORIZO-imitador, director de orquesta.
VANDALLO-descuidado por abandono.
VAQUERITO-atrasado mental.
ZONCHO-castaña cocida con la piel.
ZOQUEIRO-afamado comerciante de esteiro.

En Ferrol tambien tenemos costumbre de decir cuando vamos a a comprar unas entradas para un espetaculo, vamos a quitar las entradas para el Jofre, cuando lo correcto es vamos a "SACAR" con este temino que yo lo decia durante bastante tiempo, fuera de Ferrol, se reian mi cuadrilla.

He estado revisando todos los mensajes y me ha sorprendido mucho no encontrar la mítica palabra "PICHONERO/A" que es la persona que pretende aparentar socialmente ser más de lo que en realidad es. Según tengo entendido, aunque no estoy seguro, antiguamente las señoras de alta sociedad en los sombreros lucían vistosas plumas creo que de faisán, y las que no se lo podían permitir se las ponían de pichón o de paloma. Esta es la versión que yo he escuchado. Si no estoy en lo cierto, corregirme. Un saludo a todos/as los ferrolanos. OPA!!

No os acordais de jugar al "BRILE" y a las "TABAS" o tambien jugar al "CLAVO".Tambien recuerdo cuando le preguntaba a mi madre que habia de comer y ella me contestaba hay "CANGUINGOS", o cuando nos daban dinero y nos decian ala neniña metelo en el "PETO" en vez de decir hucha.

Y personajes siempre recordare a MELA LA CARBONERA (vendedora de pescado y en su juventud ir con su madre a vender el carbon)y tambien PERRECHA (vago donde los haya, solo trabajo un dia en la Renfe y se despidio por que el martillo no era un martillo neumatico).

Y cancion por ejemplo me viene a la cabeza la que decia :Y DE GUARACHA VOY,
AL SOTO A MERENDAR, ETC....


Recuerdo que a los guardias del Parque Municipal les llamábamos, a uno Madelman (el que iba de uniforme) y al otro Pulgarcito (o el Pulga, el que iba sin uniforme) pero a los dos invariablemente les llamábamos "el chepa".

Me ha hecho mucha ilusión leer aquí la canción de "Somos da Calle do Sol, pequeniños como ratos..." yo no la conocí, pero como yo nací en la calle del Sol mi padre me la enseñó hace muchísimo, también me enseñó una especie de grito de guerra que es algo así como:

Canido tente firmeque
Esteiro xa caeu
Ferrolvello esta que treme
Da tunda que lambeu


Yo jugué a las tabas,al clavo y a la billarda.¿te acuerdas? Un palo pequeño en forma de cilindro acabado en dos conos que se ponía en el suelo y con otro palo más grande en las manos se le pegaba al del suelo,este saltaba en vertical hacía arriba y al ir cayendo ,todavía en el aire, se le pegaba para que avanzase metros y metros.Lo malo,o lo bueno,que nunca se sabe,es que lo hacíamos por las calles.¡Más de un cristal saltó hecho polvo!.

Historieta: El basurero de Ferrol estaba en Canido,junto al antigüo cementerio. A mi me contaron el por qué:<<>> ¿Será verdad?.

¿Alguien se acuerda de esta cancion?:

La conacha de palmira
tiene dos departamentos
uno para los soldados
y otro para los sargentos.

Ande, ande, ande, la marimorena ande ande....

Palmira era una prostituta del barrio de Esteiro.


"Dar un chó", consistía en dar un enérgico tirón a la cuerda en el salto de la comba ¿non si?. Tambien se conocía como "chos" a los vascos "mas cerrados" que hacían su servicio militar en la Marina.


APUNTA CAGADAS. personal de Bazán que controlaban a los que iban al watter.
EXCUSADO.retretre.
MARULO.terco ,de poco conocimiento y se cree inteligrnte.
NACHO DA CORUÑA.personaje que se las daba de sabiondo
PARROCHEIRAS.mujeres del muelle

Se acuerda alguien de la pandilla de los 10 mandamientos?
-Y de Tocino ?
-Y de Cherry del muelle ?
-Y de Ramiro, el del bar enfrente el Tirso, que pedías un bocadillo de sardinillas o anchoas y te las cogia de la lata con un palillo que llevaba en la boca.
-Y de el padre Sousa (Pachocha) del Tirso ?
-Y de Fray Alfonso, tambien fraile del Tirso, la de leches que nos daba, y que lo expulsaron por pederasta?
-Y de "Teveo no te veo", un tio que andaba por Ferrol a toda velocidad ?.
-Y de "Bilbao" un tio que andaba con una chapela y con la corbata del Atleti y se cogía cada "pedo" de la leche ?.
-Y del "Legionario" un tio manco que era el recadero de las prostitutas de la calla San Pedro, cuando esta calle era el barrio chino ?.
-Y de los bares de la calle San Pedro, yo solo recuerdo el "Las Vegas".
-Y del principe Galin?. El decía que había sido uno de los "generales" del Mayo del 68 en Paris.
- ¿Recuerda alguien en que año cayó un autobus que venia de Cobas por la "Bailadora" y cuanta gente murió ?.
-Recuerda alguien a "Paco Naranjas" ?.
-Sitios a recordar: El L.T., Siena, Beirut 73, Beirut, Patterson, Cromweld, Cervantes, Teva, el Club 21, el Horoscopo, Anduriña, etc.
-Recuerda alguien a "Fuñaño" el portero del Jofre ?.
-Y los refrescos que ponían en el Cinema de la marca "Bikini" ?.
-Y las sesiones continuas en el Callao ?.
-Y la señora que ponia un carrito en la esquina de "Taca" y vendia chufas y aceitunas ?.

-El "Niño Judio", lugar donde comprabamos petardos, era judio o era por lo agarrado que era?.

Por cierto ¿lo del niño judío...el dueño era el padre del actual alcalde Juncal?

Lo de "El niño judio" viene del suegro del padre del actual alcalde.El padre del actual alcalde le llamábamos Manolo el de "El Patio" (bar de la calle Dolores 37) que aparte de este bar tenía una tienda en la acera de enfrente que creo que se llamaba "El Arca de Noé" donde vendían baules y gaitas gallegas.

El niño judío que en realidad se llamaba El Arca de Noé.El actual alcalde, Juan Juncal, es hijo del dueño del niño judío, no es cierto por tanto lo de que la relación le viene por la família de su suegro.

Del asunto sobre "el niño judio" creo que es así:El comercio se llamaba "El Arca de Noé"Su dueño,que a la vez lo era del Bar El Patio, era Manolo Juncal,padre del actual alcalde.La esposa de Manolo y madre del actual alcalde se llama Piruca.El Padre de Piruca y abuelo del actual alcalde era "El Niño Judio".

De la tienda de "El niño Judío", recuerdo los peones que allí vendían, una pinachas de boj muy bonitas, que se bailaban muy bién y a la que no era posible hacerle un "guiche".......en fin......no sigo que me pongo morriñoso......

A mí me interesa la historia de la viejecita mendiga de largas trenzas que pedía y decía.."nunca chejamos a ricos "

La viejecita se llamaba "Taconatá" y era fácil encontrarla rondando por la calle Rubalcaba. En cuanto a lo de "apalillar", no se si tendré razón, pero desde luego en Canido decíamos "apolillar", que efectivamente consistía la cosa en recortar ventajosamente cualquier medida, sobre todo en el juego de las bolas.

Menudos cacos que eran aquellos 10 mandamientos, el más grande medía 1,45, si mal no recuerdo eran todos del crucero de Canido y del muelle viejo. Tocino, ¿cual de ellos?, el mayor era un bestia y el menor un pájaro de cuidado que a la menor causa se liaba con cualquiera, recuerdo un amigo mio que en el Inferniño sacó a bailar a su "novia", sin saber que lo era...y menuda le cayó encima. Llevaba siempre unas ligas anudadas en los biceps, marcando musculito, y desde luego, a su paso era mejor hacerse uno a un lado.

Paco Naranjas, delgaducho y bravucón, siempre con una copa de más, un tipo agrio y con mucha mala uva. Recuerdo una ocasión en que después de bajar de la romería de Chamorro, en la verbena que había en Serantes, le dió una paliza de muerte a un catalán que había desafiado "a cualquier gallego que tuviera cojones".....allí estaba Paco Naranjas...¡tremendo este tio!...creo recordar que no acabó muy bien.

Pachocha......¿donde está el escudo Señorrrrrr?, menudos pellizcos que daba en el sitio del escudo ausente, y el padre Alfonso, es decir "Topolino", el que me pegó un guantazo que todavía me pita el oido por lanzar una piedrecita en el campo de fútbol, y Ramiro el del bar de arriba y las sesiones del Rena donde con un duro entrábamos tres y aun daba para la gaseosa del descanso.

Ir al rapateo, claro que me acuerdo, en mi pandilla principalmete búscabamos el cobre, las chapas del agua Fontenova que las pagaban a 25 céntimos( un real) y el "crepé" o goma virgen de los zapatos. para Parrocha diré que todo lo que dice me recuerda mi época, sobre todo los guateques que se hacían en el Patio, del Tirso nombraré a : Papón, Topolino, Bayolo, Pachocha, Hojoputo, Perolís, ect ( con cariño y muchos estarán ya fallecidos), el padre Peláez que para recordarte como se decía mejilla te cogía una idem diciendo : gene genarum. para Guillermo y Nacho.

Os paso algunas palabras ferrolanas que yo recuerdo :
virojo : vizco
pelear a tumbas : intentar tirar al contrincante
bolinche : bola de cristal y colorines
canear : driblar con el balón
darse el lote : arrimarse bailando
purrú : peido
bolón : bola de barro
casar : poner las bolas en el corro
jugar al caldero : consitía en tirar un caldero, con unas chinas dentro y cerrado, y mientras el que "pandaba" lo iba a buscar, los demas corríamos a escondernos.
pandar : ocuparse de contar o buscar algo o a alguien en algunos juegos.
truco : mujer fácil
chaval/a : mozo/a joven
fochicar : hacer el amor
mincha : bígaro/vulva
potra : suerte
papurreta : descomposición de vientre
cartucho : bolsa de papel
cucurucho : lo que se hacía con el papel par llevar castañas u otras cosas
churras : gallinas
permanencia : quedarse en la escuela cuando terminaba el horario normal
adoquín : pieza con la que estaban hechas muchos pavimentos
cacho : pedazo, principalmente de pan
brona : el pan de maíz
pufo : deuda.


pava : pedir la colilla al que estaba fumando.
ferrón : pieza de metal en la que terminaban los peones.Los hechos en Bazán eran terroríficos.

Trebejo : artilugio para cazar pájaros o ratos.
tirabalas : tirachinas.
calada : pedir al que fumaba que te dejase dar una chupada.
viruje : hacer frio
jipar : vigilar, copiar, etc.
mojar la oreja : retar a alguien a una pelea.
níxaro : era una fruta de hueso, pero no recuerdo bien de cual se trataba.
bolsadeagua : la que se conoce por ciruela amarilla o japonés.
fiuncho : el anís de las castañas.
pera : masturbación, suerte. También macaca.
bandallo o baradallo : desaliñado.
esqueje : pelo del pubis o escroto, también se le decía a alguien para ningunearlo.
panocha o piquí : espiga de maíz.
pichi : chapapote.
irse de copas : tirarse un pedo cheirento
Os acordaís de esta canción :
quién se ha "cagao",
que huele a "pescao",
una patata frita que se ha "enfriao",
tú por tú que has sido tú.
Se cantaba para sortear alguna cosa o formar grupos.

Ir al cine de las sábanas blancas : cuando nos mandaban a la cama.
arenren : mariquita ( insecto).
chonacas : (¿') no recuerdo su significado.
niki : polo de manga corta.
recho : tripa. dolor de recho.
chícharo : guisante, tanto en el fútbol.
palomos : tener las bragas o calzoncillos sucios.
zorollo : feo/a.
baralloco : algunos se lo llaman al lorcho, pero yo se lo llamaba a unos pececillos negros y cabezones pero muy sabrosos. Y o a los lorchos les llamo "demos".
gamela : chalana.
descanso : rellano de escalera.
sopapo : bofetada.
bufar : resoplar.
chusco : barra de pan pequeña.
escarranchado : de piernas torcidas.
mariposa : lamparita de aceite que se ponía en un santo que te llevavan a casa. Creo que era San Vicente de Paúl.
costra : postilla.
tomate : agujero en los calcetín.

fabiola: unas barras de pan muy blanditas que hacía Viena-Macho
guía : volante del coche
senrrada : los pescadores la identificarán como miñoca para pescar
majar : trillar el trigo
rapapiés : petardos en forma de elipse que se hacía estallar tirándolos al suelo
chorretes : manchas que quedaban por las piernas o la cara
pitaciega : juego en el que pandaba tenía los ojos tapados y debía de sujetar a alguien
tinieblas de la noche : jugar en una habitación a oscuras hasta que alguien se cagaba de miedo
fuñaño/a : el/la que hablaba por la nariz
ruedo : el felpudo de la puerta
leche cayada : leche cuajada
ropa vieja : plato de comida que se hacía con los restos de otra.
caldero : cubo de zinc
katiuscas : botas de goma
fregar de vertedero : fregar los platos y demás
verdugo : un gorro de lana que cubría toda la cabeza y sólo dejaba ver la cara
picadero : el pastel hecho con los restos de los otros pasteles
verdebollente : muy verde
chuscar un ojo : guiñar
patín de bolos : patín de rodamientos
papaxión/na : despistado/a, tonto/a

Hacerse el de cobas: Cuando alguien se hace el tonto
Parrocha: Lo mismo que cona, otro adjetivo
Pelon-es: Marineros de corto rango
Peloneras: Las chavalas que se dedicavan a ligarse a los pelones
Crollo: Feo-a
Apanpado-a: Estar atontado-a

Como personajes conocidos en ferrol:

Pachara: Un hombre que se solia ver en la plaza de Armas y de Amboage cubierto de palomas, con el puro en la boca.

La loca del chiste: Una mujer que iba descalza de pelo blanco y que siempre estaba diciendo " el chiste del rabo del navo...elchiste del...."

Pedro el de San Mateo, o Pedro das churras: Que siempre iba con el caballo y el carro

Tener macaca.- Tener suerte
Calada.- Chupada del cigarroNiki.-Polo de manga corta

Personajes:
Pachara.- vendedor de periódicos.
Iba diciendo "La Voz de Galicia, Ferrol Diario, ....... , e unha merda non o compredes" se reía y tosía a golpes cortitos.
Pacharita.- Dicen que era hijo del anterior, aún vive, se dedica a hacer de guardia municipal (CHEPA) y si aparcas mal toma nota en una libreta de la matrícula, ojo que a veces los "chepas" le hacen caso y la grua te lleva el coche; va con un puro y da de comer a las palomas.

Pisahuevos.- Profesor del Instituto Concepción Arenal (D. Julio Cebreriro)

Taconatá o Tacunatá.- Lola, la de "nunca chejamos a ricos" vivia en una casa medio en ruinas en la calle Atocha.

Pichi.- Uno más de esos personajes de Ferrol, va siempre cargado de insignias militares.

VeloVelo.- Chepa o guardia del cruce del Cinema (cruce de la calle María con la Ruvalcaba)

Había un vendedor de lotería que llevaba una cartera de cuero y decia que vendía condones: "si fallan voy de padrino"

Manoliño Churrero: Señor pobre que vivía en el Hospital de Caridad

Palabras:
A parte de todas las dichas, sólo se me ocurre una que se dice en Ferrol:CAPUCHON: Cofrade. Miembro de una hermandad de Semana Santa.

FILUSMIA,se empleaba para señalar a una persona que era muy delgada.A los niños delgaditos se les llamaba FILUSMIAS."Estás hecho un FILUSMIA".La verdad es que se empleaba mucho en mis tiempos de chaval.No se de donde viene o si solo es palabra ferrolana.

En Ferrol deciamos a algo que iba a mucha velocidad,por ejemplo un coche que pasaba muy rapido,deciamos que iba "auñando.

Lo de "pichonera" es muy antiguo, viene de cuando las señoras en los sombreros llevaban plumas y las señoras "bien", por supuesto, las llevaban de faisán... las "no tan bien" no querían ser menos y las llevaban de pichón... por eso lo de pichonera.

¿Alguien recuerda a DIEGUITO CABEZÓN?. Era un enano adulto que tenía una gran puntería lanzando piedras (quien se metiera con él tenía que salir auñando) y se dedicaba al rapateo.

Añadido de: "Palabras y Modismos Ferrolanos"
[Algunas incorporadas al Gallego moderno y otras son Castellano en desuso.]

A rolos.- Rodando (Inglés/Roller)
Aconachado; estar… -Despistado, desorientado.
Agachar.- Perder en el juego. (Pandar)
Aparrulado.- Atontado.
Apetar.- (G) Ahorrar
Arre bicho.- Exclamación de asombro.
Arre corcio.- Exclamación, asombro.
Arriba facu.- Juego juvenil. (Gavear).
Atravesar la calle.- © Pasar cruzando de una parte a otra: Atravesar la plaza.
Auñar.- Correr. (A uña de caballo). Sonido de velocidad.
Auña de carozo.- Correr mucho, a todo corazón.
Bandallo (G).- Alborotador. Descuidado.
Bardallas (G).- Descuidado.
Barrón.- Poste de portería
Billarda (G).- Juego
Bolas.- (Jugar a las bolas) Canica
Bocho.- Gordo, grueso. © «Hoyo pequeño»
Bolínche.- Canica de cristal.
Burro, pintar un.- Pintar en la espalda una marca con tiza.
Buzo.- Mono de trabajo.
Brus.- Cepillo. (Ing/brush).
Cachar.- Coger (Ing/To catch), sorprender "in fraganti"
Cachifo.- Travieso
Cachumbada.- Lanzarse al agua de cabeza.
Cagallón.- Pequeño, excremento (G)
Cagana.- Miedo.
Cagarrón (G).- Cárcel
Calada.- "Aguadilla", Dar una chupada a un cigarro.
Calo.- Salir fuera de calo. © «hacer pie»
Canear (G).- Dribling, sortear (Fútbol)
Caneco.- Garrafa, Calentardor para la cama Cangana.- Miedo
Cara de cona.- Cara de idiota
Carallada (G).- Juerga
Carozo (G).- Corazón de fruta
Cascarilleiro.- Coruñés.
Cativa/o (G).- Pequeña/o, Novia/o
Cerillita.- Presumido, (Gorra blanca).
Cipote ©.- Estúpido, pene
Colicha, tener buena.- Ser pillo
Colo (G).- Regazo
Comellada.- Festín, celebración.
Comer en el.- "Por mucho que comí en el, no lo di acabado"
Cona.- Vulva.
Conacha.- Vulva.
Conacho.- Tonto, necio.
Conavi.- Tonto.
Coñero.- Gracioso, ocurrente. © Coñá
Corni.- Futbol - corner.
Cucada.- Graciosa, preciosa, Monada.
Chamba.- Suerte © Chiripa
Chambón.- Venta de muebles usados.
Chalupa.- © Bote, lancha.
Cheirar.- (G) Oler, apestar.
Chepa.- Guardia municipal.
Chepudo.- De suerte.
Cherepa.- Guardia municipal.
Chico.- Moneda sin valor. 5 céntimos.
Chilar.- Acusar
Chileta.- Acusica
Chinclar (G).- Hacer sonar monedas.
Chiringar.- Fastidiar, Jeringar.
Chirona ©.- Cárcel.
Chiruca .- Nombre familiar
Chiscar los dedos.- Hacer que suenen.
Choni.- Travieso.
Chormica.- Llorón.
Chorrada.- © Tontería, pequeñez.
Chorra (G).- Suerte, pene.
Chorrear.- Reñir.
Choyo.- Lugar de trabajo, tajo.
Choyo, tener.- Tener trabajo.
Choyar.- Trabajar.
Chupito ©.- Sorbo, vaso pequeño.
Chusco.- Bizco, Ciego. (G) Chosco
Dar acabado.- Finalizar
Darse pote.- Darse importancia.
Emporronarse.- Excitarse sexualmente.
Endiñar.- Dar
Enguadar.- Engañar.
Enguadón.- Mentiroso.
Envisgar.- Pringar.
Esbardarllar.- Decir tonterías.
Escabichar (G*).- Robar.
Escachar ©.- Rasgar. Hacer cachos
Escachuflado.- Roto.
Escalfar (C*).- Estafar.
Escanaveirar.- Encoger.
Escarranchar (G).- Separar mucho las piernas.
Esconachar.- Estropear, caer.
Esconichar.- Dejar a uno sin "blanca".
Escornar.- Esforzar.
Esgallar.- Estropearse una pluma estilográfica.
Esgarrar ©.- Escupir.
Esgarro.- Escupitajo.
Esmagar (G).- Aplastar.
Esmendrellar (G).- Partir una cosa.
Esmorgada.- Juerga, "comellada". (G) Francachela.
Espetar ©.- Clavar por presión. Sorprender.
Estallos.- Petardos
Estar por… © Enamorado.
Estate quieto (CV).- ¡Quieto!
Falsilla.- Combinación (C/Escribir con una transparencia)
Fedellar.- Hacer trabajos "chapuceros". (G) Hacer travesuras
Fendecha.- Herida
Filispin.- Rápido y hábil. (Ing.Full speed)
Fondear la pelota.- Tirarla fuera del alcance.
Fungar, Pasar fungando.- (G)/Resollar, Bramar
Fregar de vertedero.- Fregar los platos.
Freixó.- Filloa
Grelo.- Muchacha poco afortunada.
Guiche.- Agujero.
Gavear.- Subir.
Hacer Gasolina.- Echar, poner gasolina
Horrón.- Punta de peón.
Lama ©.- Lodo, barro.
Lampantín.- Pícaro.
Lampazo.- Paria. Ultimo en la escala social Lanchar.- Hablar.
Lapote (G).- Golpe
Lapo.- Escupitajo.
Larpeiro (G).- Goloso.
Layar.- Escocer.
Lercha/o (G).- Espabilada/o. Hablador "nato" Lombas.- Juego.
Lona.- Borrachera.
Lorcha (C*).- Zapatilla.
Macaca.- Suerte, masturbación.
Machina.- La Machina de Bazan © Máquina de levar.
Machito, estar en el...- En todo lo alto (Estar en el timón)
Mainel.- Ventana corrediza.(G) (C/División Arquitectónica)
Malleira (G).- Paliza.
Mamalón (G).- Torpe, Holgazán.
Mamapirolas.- Tonto.
Manda truco.- Expresión de asombro.
Mandilón.- Bata. Traje sencillo.
Mangallón (G).- Alto, grande.
Mangancha.- Ardid
Mangar ©.- Robar. Hurtar. Sorprender
Manguispley.- Galones de oficial de marina
Marmota.- Chica de servicio © Despectivo: Chica de servicio.
Mascada.- Vomitona.
Mascar.- Devolver, vomitar. (C*) Triturar con los dientes
Mateo, máquina de.- Maquina de hacer dinero.
Mazaconas.- Insulto
Mazaroco.- Torpe.
Meiga.- Gallo (pez).
Micar.- Hacer novillos.
Mincha.- Bígaro.
Mincha.- Vulva.
Mincha.- Cariñosamente Pequeña.
Mona.- Tonto, idiota.
Mota.- Moneda de 10 céntimos.
Nacho/a.- Hombre/mujer (C= Chato)
Orsay.- Fuera de juego (Off side)
Pachara.- Personaje popular, comparativo de bajo nivel.
Pailan (G).- Aldeano.
Pailoco.- Aldeano.
Palmar a clase.- Hacer novillos. Suspender.
Pampear.- Perder el tiempo.
Pampera.- Lento.
Pancada (No pegar…) (G) No dar ni golpe.
Panchada.- Comida abundante. Tirarse o caerse de "barriga".
Pandar (C*).- Perder en el juego.
Paniza.- Tímido.
Papón (C*).- Torpe, atolondrado.
Polvo; bajar el polvo.- Bajar al contenedor la basura.
Poquita (Una).- "Una poquita de..."
Paragüero.- Persona informal
Pargüelas.- Afeminado.
Parir, Ponerte a…: Hablar mal de alguien. ©
Parranderos.- Chistosos. © (Parranda «juerga»)
Parrocheira (G).- Fiesta de la sardina.
Parrulo.- Incauto.
Parvo (G).- Tonto. © Pequeño
Pataco/n (G).- Moneda
Pava.- Colilla de cigarrillo.
Pavero (C*).- Gracioso.
Pedorra.- Muchachita.
Pelacho.- Poco pelo.
Pelouro (G).- Torpe.
Perrencha (G).- Llorar con rabieta. Berrinche.
Perrera.- Flequillo.
Perrucas.- Vendedor ambulante.
Peto.- Hucha.
Petrina/Pretina.- Bragueta
Pichanco.- Pez de poca calidad.
Pichonero/a.- Hortera con pretensiones.
Pinacha.- Trabajador no cualificado.
Pinchocarneiro (G).- Voltereta.
Pincho (Darse un ..).- Zambullirse en el mar Piña.- Golpe.
Piñoco.- Golpe.
Piocha.- Siesta.
Piriquí.- Expresión ("Por aquí")
Pirolada.- Tontería.
Pirola.- Pene.
Pirolo.- Engreído.
Pirula.- Jaleo.
Pirulo/a.- Nombre cariñoso.
Podre (G).- Podrido
Polvo.- Basura. "Bajar el polvo"
Pote (G).- Chichón.
Potear.- Tomar "unos" vinos. Manejar la potera.
Potra (G).- Suerte, miembro sexual masculino.
Quitar la entradas.- Sacar las entradas para un espectáculo
Quitar una foto.- Sacar (Quitar <> Sacar)
Rabudo (G).- Aldeano con retranca.
Rabudo.- Protegido.
Racú.- Personaje popular.
Rallante.- Inoportuno y pesado. (C/rallar)
Randa (G).- Granuja, gamberro.
Raña/r (Estar ..).- Estar irritable. Roñon.
Rascado (Estar ..).- Estar bebido.
Rascucia.- Borrachera.
Rapatiña (Andar a ..).- Ultimas monedas.
Rosmar.- Murmurar, habla inteligiblemente
Reseso.- No fresco, revenido. El pan esta «reseso».
Somanta ©.- Paliza, tundra, zurra.
Sorcho.- Soldado.
Suiña .- Astuto con apariencia ingenua.
Taconatá.- Vagabunda. Madre de Pachara. Terreplén.- Acantilado, (C/Terraplén.)
Topacho.- Vagabundo célebre
Torda ©.- Torpe
Torron (G).- Terrón de tierra
Trailer.- Avance de una película (Ingles)
Trapalleiro.- Descuidado.
Trova.- Cabellera.
Truco.- Mujer fácil.
Truquero.- Que frecuenta casas de mala nota.
Tulé.- Juego infantil.
Villapodre.- Nombre despectivo de Ferrol.
Zoncho.- Castaña cocida con piel.
Zotroco.- Cerrado, pocas luces.

Recopilado en Caranza – Ferrol, 21 de mayo de 2004

Romayo de Chanteiro

Entradas populares más vistas